... Bây giờ có chồng, có con rồi tôi mới ý thức được thế nào là một mái ấm. Tôi nhớ bếp lửa bập bùng dưới mái lá ngày xưa, nhớ cái khạp da bò, nhớ những món mắm của ba...
Mỗi lần nấu món ăn với mắm là tôi lại nhớ ba và thương má vô cùng! Sao lại kì vậy?... Đơn giản vì ba tôi rất thích mắm nên hay làm những món mắm cho chúng tôi ăn, còn má tôi dù hơn nửa đời người làm dâu trên vùng đất nổi tiếng của mắm miền Tây thì lại rất sợ mùi mắm. Thế nhưng vì thương ba mà chưa bao giờ má nói ra điều ấy... Chỉ đến khi ba không còn nữa má mới nói điều ấy với chúng tôi.

Vùng đất miền Tây hiền hòa với muôn vàn con sông lớn nhỏ, chính nhờ lợi thế kinh rạch chằng chịt này mà trời phú cho nơi đây bao nhiêu là tôm cá. Biết bao món ngon được chế biến từ sản vật quê hương, trong đó mắm là món hầu hết người dân miền Tây đều yêu thích. Mắm không chỉ có trên mâm cơm mà còn đi vào ca dao:

Chỉ bấy nhiêu thôi đủ thấy tình cảm của người dân quê tôi gắn liền với mắm thế nào rồi!

Tôi vẫn nhớ như in cái khạp da bò ủ mắm nơi góc bếp, từ khạp mắm ấy ba làm ra bao nhiêu là món ăn hấp dẫn để nuôi chị em tôi khôn lớn nên người. Độ ấy, cứ giáp tết là người ta bắt đầu dỡ chà, tát đìa bắt cá. Nhà tôi không có chà, cũng không có đìa nên ba tôi phải mua lại cá của bà con lối xóm. Ba lựa những con cá lóc bự chảng mang về làm sạch rồi ủ mắm. Ba nói phải để cá thật khô nước, con nào chưa khô hẳn thì dùng khăn lau cho khô, rồi ba rắc vào đáy khạp một lớp muối hột - loại muối hột to còn hăng nồng mùi biển chứ không phải là muối tinh i-ốt như ngày nay. Cứ mỗi lớp muối là một lớp cá, trên cùng là lớp muối dày và đậy lại bằng mấy tầu lá chuối tươi gấp lại. Chừng hơn tháng sau thì ba dỡ mắm ra và trộn thính vào cá, ba dùng tay ướp kĩ từng con từ trong ra ngoài. Thính này là gạo rang vàng thơm rồi xay mịn ra. Xong lại chất cá vào khạp trở lại, thật là nhiêu khê phải không? Mỗi năm ba làm một khạp đầy đủ để dùng cho đến mùa mắm năm sau, ba gọi đó là làm gối đầu. Rồi một thời gian sau độ non hai tháng thì đến ngày châm nước đường cho mắm, ba dùng đường thẻ thắng cùng chút nước cho tan ra rồi châm vào khạp mắm mà ba gọi đó là “chao đường”. Sau khi chao đường khoảng hơn tháng là có mắm ăn rồi. Mẻ mắm đầu tiên bao giờ ba cũng làm là mắm chưng. Ba lựa lấy con mắm to nhất, cắt thành nhiều khứa cho vào cái tô, cho chút tiêu, hành lá, bột ngọt, rồi với tay lấy lon gi-gô mỡ múc vào vài muỗng mỡ cùng tóp mỡ. Khi nồi cơm cạn ba cho tô mắm vào chưng, khi cơm chín cũng là lúc mắm chưng đã chín. Nồi cơm to đùng và tô mắm trong chốc lát đã bay vèo vào bảy “chiếc tàu há mồm” háu ăn bên ánh mắt tươi vui của ba và nụ cười hiền lành của má. Ba vốn rất cưng má nên tất cả mọi việc trong nhà hầu hết là do ba làm, còn công việc chính của ba là y sĩ ở trạm y tế xã.

 

Bây giờ có chồng, có con rồi tôi mới ý thức được thế nào là một mái ấm. Tôi nhớ bếp lửa bập bùng dưới mái lá ngày xưa, nhớ cái khạp da bò, nhớ những món mắm của ba. Chồng tôi cũng là người không thích mắm, thế mà tôi “đầu độc” thế nào mà bây giờ chồng tôi lại mê mắm mới lạ chứ! Lâu lâu chồng tôi lại nhắc tôi làm mắm chưng tóp mỡ, những lúc ấy nhà tôi lại phải hao cơm... Dù rằng tô mắm chưng của tôi không được ngon bằng ba làm ngày xưa ấy!

 

 

Nguồn:Monngon