Anh đi anh nhớ quê hương (Nhớ) cá linh kho mắm, nhớ tương kho dừa

Bến Tre là xứ dừa nổi tiếng nhất ở Việt Nam và là một trong ba địa phương có nhiều dừa trong cả nước là Tam Quan (Bình Định) và Cam Ranh (Khánh Hòa). Dừa là loại cây ăn trái miền nhiệt đới, cây sống lâu niên, họ cau, tàu lá to dài cong vuốt tua tủa như hình đuôi gà. Trong cuộc sống của nhân dân ta dừa được xem là món ăn chứa nhiều dinh dưỡng. Trong cuốn “Văn hóa ẩm thực Bến Tre” của tác giả Lư Hội có giới thiệu 21 món ngon được chế biến từ dừa, dùng ca ngợi về các món ăn của người dân Đồng Khởi qua những câu ca như: “Bến Tre ruộng đất phì nhiêu, nơi đây nhiều lúa lại nhiều dừa khô” hoặc “Bến Tre nước ngọt lắm dừa, Ruộng vườn màu mỡ, biển thừa cá tôm... Và trong đó, người dân Nam Bộ lại cũng có câu ca dao để đời: “Anh đi anh nhớ quê hương. (Nhớ) cá linh kho mắm, nhớ tương kho dừa...”. Món ăn từ dừa được người dân Bến Tre chế biến rất công phu và hấp dẫn. Nhưng xin hỏi có khi nào bạn tìm hiểu và thưởng thức hết những món ăn từ dừa chưa? Nếu chưa, hôm nay chúng ta cùng nhau tìm hiểu về dừa bạn nhé!

Đầu tiên là món cơm dừa, cơm dừa là món ăn tuy đơn sơ, mộc mạc nhưng tồn tại từ ngàn xưa. Như cơm dừa nạo vắt lấy nước làm kẹo, làm mứt, làm nhân bánh ít hoặc bánh tét. Cơm dừa vàng bẹ xắt mỏng kho với nước tương, nước mắm hay kho chung với cá thịt. Món dừa nạo trộn với bông súng, tai tượng, bông điên điển, rau thơm, giá chấm với mắm kho cá linh thì không chê vào đâu được. Ở thành thị thưởng thức món khoai mì, khoai lang nấu, ăn chung với món dừa nạo hoặc dừa khô vắt lấy nước thắng kẹo thêm mè hay chút đậu phôïng rang vàng đâm nhuyễn. Ở nông thôn nhà nào cũng có cái bàn nạo dừa, khi cần thì nạo dừa vắt lấy nước cốt để nấu chè, xôi hoặc thắng thành nước cốt chan lên món bánh tằm, bánh lá, bánh xếp, bánh chuối hay bánh ít trần. Người ta còn chế biến món củ hũ dừa xào mỡ (dầu), thịt nạc, thịt gà, hoặc hầm với xương heo hay dùng củ hũ dừa làm nhân đổ bánh xèo thay giá. Ngoài ra, gáo dừa, thân dừa, lá dừa dùng chụm đốt hay lá dừa còn là vật dụng dùng lợp nhà, làm vách, cây dừa còn làm cầu bắc qua mương rạch. Người ta lấy gáo dừa làm nhạc cụ (đờn gáo), làm trò chơi búp bê, làm đũa, muỗng, vật trang trí... Xơ dừa chế tạo thành những tấm thảm lót tất mềm mại và thẩm mỹ. Xơ dừa còn dùng đánh dây thừng rất chắc.

Còn nước dừa tươi dùng uống giải khát, vào những tháng nắng đi đâu về mệt hái một trái dừa tươi uống thấy khỏe và đã khát làm sao? Nước dừa khô dùng thắng nước màu, kho thịt cá mùi vị rất thơm ngon và hấp dẫn. Còn nước dừa tươi sẽ dùng kho thịt nước dừa (kho rịu)... Dừa cứng cạy, dùng nấu kiểm, làm mứt, kho. Cơm dừa vàng bẹ dùng trộn xôi, cốm dẹp, xôi bắp, khoai mì nấu... Dừa khô qua bàn tay chế biến tài hoa của người nội trợ sẽ hóa thân thành những món cá chưng nước cốt dừa, chuột xào lăn nước cốt dừa, khô chiên nước cốt dừa, bí hầm dừa, lươn um dừa, cá chưng dừa, cà ri dừa... Chưa kể đến hàng mấy chục món bánh kẹo hấp dẫn như kẹo dừa Bến Tre, chè đậu nước cốt dừa, xôi vò, đều được chế biến từ dừa... Cơm dừa thì rất đa dạng, làm ra hằng hà sa số món ngon vật lạ như kẹo bánh. Ở Bến Tre, chỉ riêng món kẹo dừa cũng đã có hàng chục thương hiệu. Tại vùng Bình Đại (cạnh bến đò Rạch Miễu), Mỏ Cày có nhiều xưởng làm mứt kẹo từ dừa rất nổi tiếng và đã trở thành làng nghề. Sản phẩm được xuất khẩu sang nhiều nước Đông Nam Á, đặc biệt người dân Trung Quốc rất thích kẹo dừa rất ngon béo của Bến Tre. Thực đơn từ dừa còn đa dạng, phong phú hơn nhiều nhờ gia vị và nhiều chất liệu phong phú từ rau củ như: rau ngổ, bạc hà, lá nhàu, sả, lá cách, lá lốt... khi phối hợp với nước cốt dừa sẽ tạo ra hương vị nồng nàng, thấm đậm khó quên, Ngoài ra, món thịt chuột xào lá cách nước cốt dừa thêm chút đậu phộng rang vàng đâm nhuyễn, hành, sả, ớt hoặc món tép rang nước cốt dừa là một nghệ thuật phối trộn mà vẫn giữ được cái hương vị của dừa, của tép, của rau thơm.

Theo Tây y, nước dừa còn chứa axit amin (protein tan) được tổng hợp trong sự quang hợp, ít chất béo được chuyển từ đường và các axit hữu cơ, các vitamin nhóm B, vitamin A và E, vitamin C... Nước dừa tươi là liều thuốc quý có thể dùng trị liệu trong tiêu chảy, trị thông tiểu, dùng để giải khát. Trong chiến tranh, bộ đội ta còn dùng nước tinh khiết của dừa tươi để truyền cho bệnh nhân. Nước dừa tươi là thức uống thiên nhiên vừa sạch, vừa ngon và vừa bổ dưỡng, rất thích hợp cho người khỏe hoặc kém khỏe trong những tình huống lao động trong mùa nắng nóng. Còn trong ngành Đông y, nước cốt dừa có chất béo, nên ông cha ta cho thêm gừng (dương tính) vào các món ăn. Chính sự hài hòa âm dương trong các món ăn như chất mặn của thịt cá, chất béo của dừa, cay cay của gừng, mùi thơm của gia vị sẽ tạo nên hương vị đậm đà khó quên. Than gáo dừa còn dùng làm thước trị bệnh.

Còn nói về cái thú “say xỉn” thì ẩm thực Bến Tre cũng có bao điều thú vị. Những năm gần đây từ những loại rượu đã được người dân xứ dừa điều chế thành một loại rượu khá đặc biệt và thú vị, rượu này chẳng thể làm ta say nhưng chất men nồng của nó dễ làm ta nhớ đến dừa. Đó là rượu đặc sản hương dừa Bến Tre. Rượu dừa Bến Tre có hương vị của đất, của người, của cây dừa quê hương đến độ đậm đà, khó quên. Uống rượu dừa không phải để say men mà để say lòng, một cái gì đó phản phất nhưng đầy thú vị. Rượu dừa Bến Tre đã trở thành sản phẩm thương mại. Những bình rượu ấy được “đúc” hoàn toàn từ những trái dừa và trái dừa ấy ngày nay đi khắp mọi miền đất nước để quảng bá cho sản phẩm làm nên một nét đặc trưng của xứ dừa muôn thuở...

Còn về những món chay, chỉ cần vài trái mướp, ít củ khoai lang, ít trái chuối xiêm, ít trái cà phổi, cà tím và ít bột báng, bột khoai... rồi nạo dừa vắt lấy nước nấu canh cũng có được một bữa cơm chay ngon lành.

Thương nhớ lắm... dừa ơi!.

 

 

Nguồn:Monngon